آرتروز زانو چیست؟

 به موازات پیر شدن و با افزایش سن، غضروفها هم دچار فرسودگی و پیری می شوند. غضروفهای زانو هم که بین ران و ساق پا قرار گرفته اند از این قاعده مستثنی نیستند و دچار فرسودگی می شوند که به آن آرتروز زانو گفته می شود. ساییدگی مفصل زانو یکی از رایج ترین بیماریهای رایج زانو و از شایع ترین اشکال آرتروز است.

از ویژگی های اصلی آرتروز زانو از بین رفتن پیشرونده غضروف مفصلی است.  غضروف مفصلی ماده ای ژلاتینی می باشد که بین  دو استخوان وجود دارد.

با این وجود آرتروز و ساییدگی مفصل زانو تنها بیماری بافت غضروفی مفصل نبوده و کل ساختار زانو بعد از غضروف درگیر شده و پس از آن همه بافتها بعد از غضروف  شامل استخوان زیر این غضروف و حتی منیسک ها و رباط‌ها و قسمت عصبی- عضلانی غضروف نیز درگیر می‌شوند.

  هر چند با زندگی شهری و عوارض آن ابتلا به این بیماری زیادتر شده است اما مژده آن است که درمانهای بسیار مدرن و جدیدی در حیطه رشته طب فیزیکی و توان بخشی جهت درمان و کنترل این بیماری در دنیا معرفی شده است و در حال حاضر آرتروز زانو مانند سالهای گذشته یک بیماری لاعلاج نیست که بیماران صرفا مجبور شوند با آن بسازند.

عوامل خطرزا

آرتروز و ساییدگی زانو معمولاً از سن بالای 50 سال بارز می شود. اما بعضی از شرایط مانند:

• ژنتیک قوی
• فشار زیاد به زانو
• شکستگی های اندامهای تحتانی

شرایط را برای ابتلا به آرتروز زانو مستعدتر می کند.

درجات آرتروز زانوی من چقدر است !!

آرتروز زانو بر اساس معاینه و عکس ساده و سایر آزمایشات به 4درجه تقسیم می شود که درجه آخر آن (شماره 4) قابل درمان با درمانهای طبی نمیباشد و لزوما باید با جراحی  مفصل تعویض شود. اما عمدتا بیمارانی که به پزشک مراجعه می کنند در درجه 2 یا 3 آرتروز زانو قرار دارند و درمانهای جدید طب فیزیکی در این مراحل بسیار برای آنها کمک کننده می باشد.چنانچه بیمار در مراحل ابتدایی ابتلا مراجعه نماید مرحله درمان راحت تر و سریعتر انجام می شود.

علت آرتروز زانو و ساییدگی زانو

 آرتروز زانو یکی از انواع آرتریت زانو می باشد. ایجاد  آرتروز زانو  تا حدودی مرتبط با با مسائل ژنتیکی و نژادی بوده و  احتمال ابتلا به ارتروز زانو در خانمها از اقایان بیشتر می باشد.

• بالا رفتن سن و سال

بیشترین عامل ایجاد زانو درد و آرتروز زانو افزایش سن و کهولت مفصل زانو می باشد.ابتلا به بیماری آرتروز زانو در زنان با سن کمتر از ۴۵ سال تنها ۲% و در زنان بین ۶۴-۴۵ سال میزان شیوع تا  ۳۰% نیز بالا میرود. در زنان بالای سن  ۶۵ سال شیوع آرتروز زانو  ۶۸% می باشد.

•  ضربه‌های شدید و استفاده زیاد از مفصل زانو 

از سایر عوامل موثر در ابتلا به آرتروز زانو  وارد شدن ضربه و همچنین استفاده و کار زیاد این مفصل می باشد.

• پارگی کامل رباط ACL و آسیب منیسک

این عامل نیزمی تواند زمینه سازی باشد برای  ارتروز زودرس زانو. از جمله عواملی که در این زمینه تاثیرگذار می باشد کوهنوردی غیر اصولی و بالا رفتن های مکرر از پله و همچنین دو زانو و چهار زانو زدن های ممتد می باشد.

• چاقی

 از عوامل  اصلی احتمال ابتلا به  آرترو زانو ، چاقی می باشد. آمارها نشان می دهند که با هر کیلوگرم افزایش وزن فشار روی زانو حدود 4 برابر افزایش می یابد و این فشار و در روی پله ها حدود 16 برابر می شود.

  جالب است بدانید کاهش وزن به میزان ۵ کیلوگرم  ایجاد درد زانو  و خود ارتروز ازنو را  ۵۰% کاهش می‌یابد.

علائم آرتروز زانو

 آنچه در بیماران آرتروز مورد اقرار قرار می گیرد آن است که تمامی آنها زانو درد خود را به صورت دردی عمقی در عمق زانو  توصیف می‌کنند.

این در حالی است که درد با کارکردن  مفصل  مثلا راه رفتن تشدید می‌ شود  و با استراحت  کاهش می یابد. نکته اینجاست که با پیشرفت ارتروز ممکن است درد دائمی شود.

از ویژگیهای بارز این بیماری سفتی و خشکی و زانو درد صبحگاهی در هنگام بیدار شدن از خواب یا بعد از مدتی دوره بی‌فعالیتی و بی‌تحرکی می باشد.

گرچه معمولا  پس از تقریبا ۳۰ دقیقه  خشکی و کمی دردتسکین پیدا می‌کند. در این بیماری، بیمار اغلب برای حرکت مفاصل خود  گاهی خم کردن و گاهی راست کردن با مشکل مواجه می شود. همچنین فرد  قادر نیست به دلیل زانو درد و خشکی زانو  آنرا را خم و راست کند.

تغییرات مشاهده شده در مفصل از طریق اشعه ایکس

تشخیص آرتروز زانو

تشخیص آرتروز زانو به کمک معاینه بالینی و عکس ساده زانو در کنار رد کردن بعضی از بیماری‌های احتمالی دیگر توسط پزشک متخصص آرتروز می باشد.

در معایناتی که پزشک متخصص طب فیزیکی و یا ارتوپد از بیمار انجام می دهد بر اساس ویژگیهای بالینی بیمار و پس از آن بررسی عکس رادیولوژی صورت می گیرد.

 درمان آرتروز زانو چیست؟

 امروزه درمان آرتروز زانو  مانند سالهای گذشته نبوده  و طب های نوین نظیر  طب فیزیکی و توانبخشی پیشرفت های زیادی در زمینه کاهش درد و درمان آرتروز زانو در مراحل مختلف بیماری را داشته است.

درمان آرتروز زانو با روش های بدون جراحی

رعایت دوره‌های متناوب استراحت در طول روز

شایان ذکر است بی‌حرکت کردن کامل مفصل دردناک و مثلا گچ گرفتن یا اتل زانو لازم نیست.

اصلاح انحرافات و حالت بد زانو، کمر یا کف پا

بیماری آرتروز زانو  ممکن است به علت وضعیت بد کل اسکلت بدن از زانو تا کمر یا کف پا ایجاد شده یا تشدید شود.

در این حالت با تصحیح قوس کمر و درمان کف پای صاف و نیز استفاده از کفی مخصوص در موارد زانوی پرانتزی می تواند  مفید باشد.

خودداری از تحمیل بار اضافی به مفصل زانو = کاهش فشار روی مفصل زانو

بیمار مبتلا به آرتروز زانو و سایدگی  زانو، باید از ایستادن های طولانی، زانو زدن و چمباتمه زدن خودداری نمایید.

کم کردن و ز ن در افراد چا ق حداقل 5 کیلوگرم 

اضافه‌ وزن یکی از عوامل موثر در درد های مفصلی خصوصاً زانو است و به‌تدریج اثر خود را روی مفاصل فرد نشان می‌دهد. بنابراین طبق بررسی‌ های به عمل آمده کاهش و ز ن حداقل ۵ کیلوگرم احتمال بروز آرتروز مفصلی زانو را تا ۵۰ درصد کاهش خواهد داد و در صورت حفظ  و زن، اثر درمانی آن ماندگار خواهد بود و در صورت بازگشت وز ن فرد ، درد مفصل زانو نیز بازخواهد گشت.

دوای غضروف ساز برای ارتروز زانو

در داروخانه ها شما محصولات متعددی را می‌بینید که تحت عنوان غضروف ساز برای درمان ساییدگی و آرتروز زانو ارایه می شود. داروهای مانند پیازکلیدین و یا آوکلیدین به دلیل ترکیبات آوکادا و سویا در یک دوره کوتاه و با دوز کافی به شما توصیه می‌شود.

داروهای مکمل یا داروهای دیگر عبارت است از:

• گلوکزامین و کندرویتین پیشرفت آرتروز را آهسته می‌کند و علائم را تسکین می‌دهد. گلوکزامین و کندرویتین هر دو در بدن تولید می‌شود و از جمله موادی هستند که داخل و اطراف سلول‌های غضروف وجود دارند. توانایی غضروف برای ترمیم و بازسازی محدود است. مکمل‌های گلوکزامین به ترمیم آهسته سلولی و تولید غضروف کمک می‌کند. کندرویتین احتباس آب و خاصیت ارتجاعی غضروف را بهبود می‌دهد و مانع تجزیه و از بین رفتن غضروف توسط آنزیم‌ها می‌شود. گلوکزامین و کندرویتین التهاب را نیز کاهش می‌دهند.
• اسیدهای چرب امگا3: امگا 3 دارای ویژگی‌های ضدالتهابی است و میزان آنزیم‌های عامل تجزیه غضروف را کاهش می‌دهد. روغن ماهی یا روغن بذر کتان از منابع غنی امگا 3 محسوب می‌شود.
• متیل سولفونیل متان (MSM):این دوا از ترکیبات آلی سولفور موجود در اکثر خوراکی‌های تازه، مانند میوه، سبزی، غلات، شیر و فراورده‌های حیوانی، تهیه می‌شود. سولفور برای تسکیل بافت پیوندی لازم است و در تمام سلول‌های بدن وجود دارد. MSM  درد و التهاب ناشی از آرتروز زانو را کاهش می‌دهد و تاکنون هیچ گونه عوارض جانبی برای آن گزارش نشده است. گاهی اوقات گلوکزامین، کندرویتین و MSM در یک مکمل عرضه می‌شود.
• قرص ارتروز زانو چیست ؟  در واقع اکثر قرص هایی که تحت عنوان قرص ارتروز زانو شناخته می شوند همین انواع مکمل های گلوکوزامین می باشند . البته در تجربه شخصی اینجانب قرص کاریژن فورت و کارتیجن مکس رضایتمندی خوبی در بیناران ایجاد می کند . 

ژل‌های زانو

ژل هیالورونیک اسید از قدیم هم با عناوینی مانند تاج خروس و... در بازار ژل های زانو بود. اما اکنون با پیشرفت علم پزشکی و  دارویی ژل های بسیار قوی و خوبی مانند هیالوبریکس و آرترومک و لوبراویکس به کمک بیماران شتافته و هم کیفیت اثر بهتر از نظر ماندگاری دارد و هم جز اثر مکانیکیال ژل، اثرات درمانی هم پیدا کرده اند. یک درمان رایج و معجزه آسا برای بیماران مبتلا به آرتروز زانو ترکیب ژل و اوزون می باشد که بسیاری از بیماران از آن راضی هستند.

هزینه تزریق ژل  زانودر کلنیک پیشگام در سال 96 در هر زانو 80 هزار تومان مطابق مصوبه وزارت بهداشت ایران می باشد.

دیگر  تزریقات مفصل مانند تزریق کورتیکواستروئید نیز میتواند در کاهش علائم و درمان آرتروز زانو موثر باشد.

درمان گیاهی آرتروز زانو

زنجبیل، گیاه پنجه شیطان (با عنوان دارویی Cat Claw)، زعفران، ترکیب سیاهدانه و عسل در درمان گیاهی ساییدگی زانو موثر هستند. در بین روغن های مالیدنی به زانو توصیه ما ترکیب روغن زیتون و روغن سیاهدانه و برای افرادی که به آن حساسیت دارند روغن شترمرغ می‌باشد.

وسایل کمکی که به ارتروز زانو کمک می کند

وسایل کمکی درد و خشکی یا گرفتگی زانو را کاهش و توانایی حرکتی بیمار را افزایش می‌دهند و کمک می‌کنند تا بیمار با اعتماد به نفس بیشتری فعالیت‌های خود را انجام دهد.

در ادامه با متداول‌ترین وسایل کمکی آشنا می‌شویم.

کفی کفش

کفی طبی کفش نیرویی را که از کف پا به زانو منتقل می‌شود، جذب می‌کند و فشار روی مفصل را کاهش می‌دهد. این کفی به ویژه برای بیمارانی مناسب است که تمام روز روی سطوح بتونی یا چوبی می‌ایستند.

زانوبند طبی

حتی زانوبندهای بسیار ساده، مانند اسلیو (ساق) نئوپرن با حفره‌ای برای زانو، استخوان را ثابت نگه می‌دارد و درد را تسکین می‌دهد. گاهی اوقات سطح زانو به صورت ناهموار ساییده می‌شود، در چنین مواردی زانوبند سفارشی که بار تحمیل شونده روی زانو را جذب می‌کند، بسیار مفید خواهد بود.

  به طور خلاصه اقدامات غیر دارویی تخصصی و درمان غیر جراحی آرتروز زانو در کلنیک پیشگام شامل

• الکترو اکوپانکچر یا طب سوزنی به روش های غربی و TCM
• درمان های دستی زانو وجا اندازی نیمه در رفتگی ها
• تکنیک های کششی زانو جهت رهاسازی بافت چسبنده
• فیزیوتراپی با پیشرفته ترین لیزرها 
• پرولو تراپی زانو
• PRP  زانو

درمان خانگی نقرس

درمان های خانگی نقرس:

افرادی که نقرس دارند باید رژیم غذایی خوبی داشته باشند. این افراد باید از رژیم غذایی کم کربوهیدرات خودداری کنند. کم بودن کربوهیدرات به این معناست که بدن نمی تواند به درستی چربی را بسوزاند. این موضوع باعث ازاد شدن ماده ای به نام کتون می شود. افزایش کتون باعث ایجاد شرایطی به نام کتوزیس می شود که می تواند سطح اسید اوریک را در خون بالاتر ببرد. غذاهایی که سطح پورین بالایی دارند باید اجتناب شوند. این غذاها عبارتند از :

گوشت قرمز

جگر

کلیه

مغز

حبوبات خشک شده

گوشت قرمز

برخی از ماهی ها

قارچ

ساردین

اسکالوپ

مارچوبه

عوارض:

در برخی از موارد، نقرس ممکن است به شرایط حاد زیر منجر شود:

سنگ کلیه: اگر کریستال های اورات در مجاری ادراری تجمع پیدا کنند ممکن است به سنگ کلیه منجر شوند.

نقرس عودکننده: برخی از افراد تنها چند دوره شعله ور شدن دارند. این در حالیست که برخی از افراد به طور مکرر با دوره های عود دست و پنجه نرم می کنند.

نشانه های  بیماری نقرس چیست :

نقرس بدون هشدار نشانه های خود را در اواسط شب ایجاد می کند. اصلی ترین نشانه آن، درد شدید مفاصل است که به همراه التهاب، قرمزی و ناراحتی در این نواحی ایجاد می شود. همانطور که قبلا نیز بیان کردیم، نقرس معمولا مفاصل بزرگ انگشت بزرگ پا را تحت تاثیر خود قرار می دهد اما ممکن است در زانو، مچ پا، مچ دست و انگشت دست نیز دیده شود.

نکته طلایی  برای پیشگیری از نقرس:

روزانه مایعات زیادی بنوشید

از مصرف الکل خودداری کنید

وزن خود را در حد نرمال و طبیعی نگه دارید

درمان خانگی نقرس

درمان های خانگی نقرس:

افرادی که نقرس دارند باید رژیم غذایی خوبی داشته باشند. این افراد باید از رژیم غذایی کم کربوهیدرات خودداری کنند. کم بودن کربوهیدرات به این معناست که بدن نمی تواند به درستی چربی را بسوزاند. این موضوع باعث ازاد شدن ماده ای به نام کتون می شود. افزایش کتون باعث ایجاد شرایطی به نام کتوزیس می شود که می تواند سطح اسید اوریک را در خون بالاتر ببرد. غذاهایی که سطح پورین بالایی دارند باید اجتناب شوند. این غذاها عبارتند از :

گوشت قرمز

جگر

کلیه

مغز

حبوبات خشک شده

گوشت قرمز

برخی از ماهی ها

قارچ

ساردین

اسکالوپ

مارچوبه

عوارض:

در برخی از موارد، نقرس ممکن است به شرایط حاد زیر منجر شود:

سنگ کلیه: اگر کریستال های اورات در مجاری ادراری تجمع پیدا کنند ممکن است به سنگ کلیه منجر شوند.

نقرس عودکننده: برخی از افراد تنها چند دوره شعله ور شدن دارند. این در حالیست که برخی از افراد به طور مکرر با دوره های عود دست و پنجه نرم می کنند.

نشانه های  بیماری نقرس چیست :

نقرس بدون هشدار نشانه های خود را در اواسط شب ایجاد می کند. اصلی ترین نشانه آن، درد شدید مفاصل است که به همراه التهاب، قرمزی و ناراحتی در این نواحی ایجاد می شود. همانطور که قبلا نیز بیان کردیم، نقرس معمولا مفاصل بزرگ انگشت بزرگ پا را تحت تاثیر خود قرار می دهد اما ممکن است در زانو، مچ پا، مچ دست و انگشت دست نیز دیده شود.

نکته طلایی  برای پیشگیری از نقرس:

روزانه مایعات زیادی بنوشید

از مصرف الکل خودداری کنید

وزن خود را در حد نرمال و طبیعی نگه دارید

دلیل اصلی بیماری خود ایمنی !

وقتی در‌ دام بیماری‌ خودایمنی می‌افتید

بیماری‌های خودایمنی، مرموز، ناشناخته و بالقوه خطرناک‌اند، چراکه تکلیف بیمار با بدنش مشخص نیست،‌آن هم در شرایطی که سلول‌های دستگاه ایمنی بدن که عامل دفاعی بدن در برابر عوامل بیماری‌زا هستند در شرایطی پیش‌بینی نشده، برخی سلول‌های طبیعی بدن را به عنوان عامل مهاجم تشخیص دهد و به آنها حمله کند. نتیجه چنین اتفاقی ابتلا به بیماری‌های خودایمنی است که اغلب مزمن تلقی می‌شود.

از شناخته‌شده‌ترین بیماری‌های خودایمنی می‌توان به آرتریت روماتوئید (ورم مفاصل)، لوپوس، بهجت، ام‌اس، کولیت اولسروز (بیماری‌ای که در آن جدار داخلی روده بزرگ دچار التهاب می‌شود)، دیابت نوع یک، گریوز (نوعی پرکاری تیروئید) و روماتیسم قلبی اشاره کرد.

دکتر محسن سروش، فوق‌تخصص روماتولوژی با تاکید بر این که ابتلا به بیماری‌های خودایمنی بر خلاف تصور برخی افراد، ارتباطی به مواجه نشدن فرد در طول زندگی با ویروس و باکتری ندارد، می‌گوید: علل بروز این اختلال در دستگاه ایمنی بدن هنوز مشخص نیست.

با این حال، این واکنش ممکن است در اثر تولید نابه‌جا و نامتناسب پادتن‌هایی باشد که علیه پروتئین‌های سلول‌های بدن به وجود می‌آیند.‌

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی به جام‌جم می‌گوید: ژنتیک یکی از مهم‌ترین عوامل زمینه‌ای در بروز این بیماری‌هاست. گفته می‌شود،‌ قرارگیری فرد در مقابل عوامل محیطی مختلف مثل میکروب‌ها و استرس در یک زمینه ژنتیک مساعد، می‌تواند عامل بروز بیماری خودایمنی شود.

از ژنتیک تا استرس

بهترین دلیلی که می‌‌توان برای اثبات وجود زمینه ژنتیک در بروز بیماری‌های خودایمنی عنوان کرد، افزایش شیوع بیماری در دوقلوهای یک تخمکی دو تخمکی و اعضای یک خانواده است.

این متخصص با اشاره به این مطلب تاکید می‌کند: عوامل محیطی موثر در بروز بیماری‌های خودایمنی بسیار متنوع هستند و هر عاملی از فیزیکی گرفته تا روحی که برای بدن استرس ایجاد کند زمینه‌ساز بروز این بیماری‌ها خواهد بود. البته برخی حوادث فیزیکی، عفونت‌های ویروسی و نیز مصرف برخی داروها می‌تواند منجر به ابتلا به بیماری خودایمنی شود. در واقع، بعضی عفونت‌های باکتریایی مثل عفونت‌های استرپتوکوکی هم می‌توانند باعث بروز بیماری خودایمنی شوند.

خستگی دائمی و دردهای مفصلی

به گفته دبیر انجمن روماتولوژی ایران، بیماری‌های خودایمنی با علائمی چون احساس خستگی دائمی، تب خفیف و دردهای مفصلی همراه هستند، اما باید توجه داشت این موارد علائم عمومی هستند و بروز آنها همیشه نشانه ابتلا به بیماری خودایمنی نیست.

‌وی توصیه می‌کند: چنانچه علائمی جدید در بدن شما بروز کرده که آزاردهنده است و بیش از معمول طول کشیده، ‌به پزشک متخصص داخلی یا فوق‌تخصص روماتولوژی مراجعه کنید. البته توجه داشته باشید که علائم بیماری‌های خودایمنی بسیار متنوع و غیراختصاصی است و نباید با مشاهده هر گونه علامت در بدن نگران شوید.

بروز علائمی در ارگان‌های مختلف بدن

این که بیماری‌های خودایمنی، بخش‌های وسیعی از بدن را درگیر می‌کنند به وجود عوامل ایمنی و دفاعی بدن در تمام قسمت‌های بدن مربوط می‌شود. دکتر سروش با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: تنها عاملی که بیماری‌های متنوع خودایمن را از هم جدا می‌کند و به آنها شخصیت و نام جدا می‌دهد آن قسمت از بدن است که سیستم ایمنی به آن واکنش نشان می‌دهد؛ مثل بافت پوششی مفصل در بیماری آرتریت روماتویید.

وی یادآوری می‌کند: بیشترین نشانه‌ها در بیماری خودایمنی، خستگی، تب، احساس ضعف عمومی، درد مفاصل و بثورات پوستی است.ولی از آنجا که تنوع بیماری‌های خودایمنی بسیار زیاد است، همیشه در هر علامت اختصاصی و غیراختصاصی پزشک به وجود این بیماری‌ها فکر می‌کند و آنها را مورد بررسی قرار می‌دهد. به همین علت، تورم مفاصل، بثورات پوستی غیرعادی یا طول کشیده، التهاب‌های چشمی، علائم عصبی غیرقابل توجیه و وجود اختلالاتی در آزمایش‌ها از مواردی است که باید با کمک متخصص، ریشه‌یابی شود.

درمان کنترلی و نه ریشه‌کنی بیماری

درمان موثری به معنای ریشه کنی برای بیماری‌های خودایمنی وجود ندارد،‌ زیرا در این صورت باید سیستم ایمنی را از بین برد که این امر، امکان‌پذیر نیست.

دبیر انجمن روماتولوژی کشور  با بیان  این که همه بیماری‌های خودایمن، درمان خاص خود را دارند که ممکن است بسیار متفاوت باشد، تاکید می‌کند : با حرکت رو به جلوی  گسترده علم، بسیاری از این بیماری‌ها قابل کنترل هستند زیرا هدف از درمان در این بیماری‌ها تنظیم سیستم ایمنی است تا بیماری کنترل و از پیشرفت و عوارض آن جلوگیری شود.‌ درمان این بیماری‌ها متنوع و شامل استفاده از داروهای موثر و از بین بردن عوامل زمینه ساز مثل استرس و عفونت است و قطعا تغییر در سبک زندگی،‌ بخشی از درمان را تشکیل خواهد داد.‌

نقد و بررسی شاخ مخملی گوزن آمریکای شمالی

شاخ رشد یافته بر روی سر یک گوزن آمریکای شمالی  پوشش از نوع مخملی است این شاخ در حال رشد کار خون رسانی و تامین مواد مغذی مهمی را انجام می دهد.